Τροφές που βοηθούν στη μείωση των συμπτωμάτων, διατροφικές συνήθειες που επιδρούν στη φαρμακευτική αγωγή
Τα τελευταία χρόνια εξετάζεται όλο και πιο πολύ η σχέση των διατροφικών στοιχείων με την αντιμετώπιση των εποχικών αλλεργιών. Ας δούμε τι ισχύει μέχρι τώρα:
- Ω-3 λιπαρά οξέα: ψάρια, θαλασσινά, καρύδια, ηλιόσποροι, κολοκυθόσποροι και λιναρόσπορος, δημιουργούν το «έδαφος» για την παραγωγή προσταγλανδινών, ουσιών που έχουν θετικό ρόλος τη μείωση της εμφάνισης και αντιμετώπισης των συμπτωμάτων των αλλεργιών.
- Κερκετίνη: είναι ένα αντιοξειδωτικό που βρίσκουμε κυρίωςστο τσάι, τα κρεμμύδια, το σταφύλι και τα μήλα. Η ουσία αυτή αναστέλλει την έκκριση της ισταμίνης, γεγονός που της αποδίδει αντιαλλεργικές ιδιότητες.
- Κουρκουμίνη (κουρκουμάς) , καψαικίνη (καυτερές πιπεριές) και τζιντζερόλη (τζίντζερ): Ανάλογο τρόπο δράσης με την κερκετίνη έχουν και αυτά τα φυσικά συστατικά.
Διατροφικές συμβουλές για αντιμετώπιση των ανεπιθύμητων ενεργειών
Για την αντιμετώπιση των συμπτωμάτων συχνά καταφεύγουμε σε χρήση αντισταμινικών και σε ορισμένες περιπτώσεις και κορτικοστεροειδών (κορτιζόνης). Μερικές από τις ανεπιθύμητες ενέργειες που έχουν οι παραπάνω κατηγορίες φαρμάκων αντιμετωπίζονται καλύτερα με τη διατροφή. Για παράδειγμα στις ανεπιθύμητες ενέργειες των αντισταμινικών είναι η κατακράτηση υγρών (ούρων), η διέγερση της όρεξης, η αύξηση του βάρους, αλλά και γαστρεντερικές διαταραχές όπως διάρροια ή δυσκοιλιότητα. Η χρήση κορτικοστεροειδών οδηγεί σε κατακράτηση υγρών, διαταραχή στο σάκχαρο του αίματος, ενώ η χρόνια χρήση αυξάνει τις πιθανότητες για οστεοπενία και οστεοπόρωση. Για το λόγο αυτό, η ισορροπημένη διατροφή είναι πρωταρχικής σημασίας.
Όσοι κάνουν χρήση αντισταμινικών θα πρέπει να ακολουθήσουν τις παρακάτω διατροφικές οδηγίες:
- Επαρκής ενυδάτωση: με τον τρόπο αυτό μειώνονται τα συμπτώματα της κατακράτησης ούρων. Ένας αφυδατωμένος οργανισμός κατακρατά πολύ περισσότερο από έναν καλά ενυδατωμένο οργανισμό.
- Προσοχή στο νάτριο: το νάτριο δεν περιέχεται μόνο στο επιτραπέζιο αλάτι (χλωριούχο νάτριο) που προσθέτουμε στο φαγητό μας. Εκτός από τα αλμυρά τυριά, τα παστά, τους αλατισμένους ξηρούς καρπούς, τις ελιές, υπάρχουν και κρυφές πηγές νατρίου, όπως τα διάφορα dressings, το κέτσαπ, η μουστάρδα, οι κονσέρβες που έχουν ως συντηρητικό το σορβικό νάτριο, αλλά και τρόφιμα με γλυκιά γεύση, όπως μπισκότα, κρουασάν και αρτοπαρασκευάσματα. Για το λόγο αυτό καλό είναι να κοιτάζετε πάντα την ετικέτα των τροφίμων και την περιεκτικότητα σε νάτριο.
- Μικρά και συχνά γεύματα για καταπολέμηση της διέγερσης της όρεξης: κάνοντας μικρά και συχνά γεύματα αποφεύγετε τις απότομες αυξομειώσεις του σακχάρου και της ινσουλίνης, οι οποίες οδηγούν σε απότομες εκρήξεις πείνας. Συν τοις άλλοις, αποφεύγετε να αφήσετε πολλές ώρες το στομάχι σας άδειο, με αποτέλεσμα να μην υπερκαταναλώσετε όταν έρθει η ώρα του κυρίως γεύματος.
- Τρόφιμα πλούσια σε φυτικές ίνες για αντιμετώπιση δυσκοιλιότητας και διάρροιας: οι φυτικές ίνες των φρούτων, των λαχανικών, των οσπρίων και των δημητριακών ολικής άλεσης σας προστατεύουν από τυχόν γαστρεντερικές διαταραχές όπως η δυσκοιλιότητα και η διάρροια. Προτιμήστε «όξινα» φρούτα πλούσια σε φυτικές ίνες (πορτοκάλι, ακτινίδιο, φράουλα) σε περίπτωση δυσκοιλιότητας και πιο ουδέτερα φρούτα (μήλο, μπανάνα) σε περίπτωση διάρροιας.
- Τακτική παρακολούθηση του βάρους: δεν εννοούμε φυσικά να ζυγίζεστε κάθε μέρα, γιατί πιθανόν θα βλέπετε μικρές αυξομειώσεις στο βάρος κυρίως λόγω αυξομειώσεων στα υγρά. Μία ζύγιση μία φορά την εβδομάδα αρκεί, έτσι ώστε να μην «ξεφύγετε» από το σύνηθες σωματικό σας βάρος την περίοδο που κάνετε χρήση αντισταμινικών.
Όσοι κάνουν χρήση κορτιζόνης θα πρέπει αν ακολουθήσουν τις παρακάτω διατροφικές οδηγίες:
- Επαρκής ενυδάτωση: καταναλώνοντας αρκετό νερό, αυξάνεται η διούρηση, επομένως με αυτό τον τρόπο και η αποβολή της περίσσειας των υγρών.
- Περιορισμός νατρίου: αποφύγετε το αλάτι στο φαγητό. Αντί αυτού, για να βελτιώσετε τη γεύση, προσθέστε χυμό λεμονιού και ξύδι (απλό, λευκό, μηλόξυδο, μπαλσάμικο) στις σαλάτες σας, αλλά και μυρωδικά (ρίγανη, θυμλάρι, δενδρολίβανο, μαντζουράνα) στο φαγητό σας, τα οποία είναι και πλούσια σε αντιοξειδωτικές ουσίες. Μην πιστεύετε τον αστικό μύθο που θέλει το αλάτι των Ιμαλαίων να είναι φτωχό σε νάτριο. Το συγκεκριμένο αλάτι είναι ορυκτό και έχει την ίδια ακριβώς περιεκτικότητα σε νάτριο με το θαλασσινό. Η μόνη διαφορά είναι ότι αυτό το ορυκτό αλάτι περιέχει και κάποιοα επιπλέον ιχνοστοιχεία (χαλκό, σίδηρο) τα οποία έτσι κι αλλιώς τα παίρνετε από την τροφή σας.
- Περιορισμός απλών υδατανθράκων: δηλαδή, οτιδήποτε περιέχει ζάχαρη (γλυκά, αναψυκτικά). Λόγω της διαταραχής στη γλυκόζη (σάκχαρο) του αίματος που προκαλούν τα κορτικοστεροειδή, καλό είναι να μετριάσετε την κατανάλωση ζάχαρης. Αν δεν μπορείτε χωρίς τη γλυκιά γεύση, προσθέστε ασπαρτάμη ή στέβια.
- Επάρκεια στην πρόσληψη ασβεστίου σε χρόνια χρήση κορτιζόνης: για να μειώσετε τις πιθανότητες να νοσήσετε από οστεοπόρωση και οστεοπενία, φροντίστε το διαιτολόγιό σας να είναι επαρκές σε ασβέστιο. Γάλα, γιαούρτι, τυρί με πιο πολύ ασβέστιο στα κίτρινα τυριά ωρίμανσης, αμύγδαλα, σουσάμι και ταχίνι, αλλά και μπρόκολο και κουνουπίδι αποτελούν καλές πηγές ασβεστίου. Προσέξτε επιπλέον και τη βιταμίνη D. Τώρα που είναι καλοκαίρι εκτεθείτε, χωρίς ρούχα, για ένα τέταρτο στον πρωινό ήλιο και το δέρμα σας θα τη συνθέσει. Αλλιώς, καταναλώστε κρόκο αυγού, συκώτι και σαρδέλα ή γαύρο με το κόκκαλο.
Παναγιώτης Ζήσης
Κλινικός Διαιτολόγος- Διατροφολόγος, MSc
