Ο αριθμός των νηστίσιμων- φυτικών υποκατάστατων γαλακτοκομικών τα τελευταία χρόνια έχει αυξηθεί, ιδιαίτερα δε την περίοδο της νηστείας της Σαρακοστής. Πόσο υγιεινά και ωφέλιμα είναι όμως;
- Νηστίσιμο τυρί (λευκό ή κίτρινο): δεν αναφέρομαι στο τόφου, το «τυρί» από σόγια αλλά, στο υποκατάστατο τυριού ή φυτικό τυρί. Φυσικά, δεν είναι σίγουρο πόσο νηστίσιμο είναι, αν σε αυτό περιέχεται καζεΐνη γάλακτος ή ζελατίνη από κρέας. Παρόλα αυτά, πρόκειται για ένα προϊόν που περιέχει κατά κύριο λόγο φυτικά λιπαρά χειρίστης ποιότητας (κορεσμένα και trans λιπαρά), αλάτι και τροποποιημένο άμυλο. Πολλοί νομίζουν ότι επειδή είναι φυτικό προϊόν είναι πολύ πιο υγιεινό σε σχέση με το τυρί και περιέχει λιγότερες θερμίδες. Η αλήθεια βέβαια είναι εντελώς διαφορετική.
- Γάλα σόγιας: Η γεύση του θυμίζει όσπριο, αλλά ευτυχώς στην αγορά κυκλοφορούν πολλά γάλατα με φυσικά ενισχυτικά γεύσης με πιο κοινό το άρωμα της βανίλιας. Περιέχει περίπου την ίδια ποσότητα πρωτεΐνης με το γάλα αγελάδας. Μας προσφέρει υδατάνθρακες, νάτριο, σίδηρο, ριβοφλαβίνη, ασβέστιο καιφυτικές ίνες. Είναι καλή πηγή λεκιθίνης και βιταμίνης Ε. Περιέχει, επίσης, ισοφλαβόνες (φυτοοιστρογόνα) και είναι πλούσιο σε πολυακόρεστα λιπαρά οξέα, ενώ δεν περιέχει χοληστερόλη. Η σόγια είναι πιθανό αλλεργιογόνο, ενώ ακόμα δεν έχουμε σαφή εικόνα για τη σχέση των φυτοοιστρογόνων της σόγιας με τον καρκίνο του μαστού (πολλές μελέτες δείχνουν ότι τα καρκινικά κύτταρα αυξάνονται). Τα 100 γρ αποδίδουν περίπου 40 θερμίδες.
- Γάλα αμυγδάλου: Είναι πλούσιο σε πρωτεΐνες και μέταλλα (π.χ. σίδηρο, ψευδάργυρο, ασβέστιο και μαγνήσιο) και περιέχει ω-3 λιπαρά οξέα, βιταμίνη Ε και φυτοστερόλες. Από την άλλη, δεν περιέχει λακτόζη, χοληστερόλη, γλουτένη, ζάχαρη και αλάτι. Τα 100 γρ προσδίδουν 12 θερμίδες.
- Γάλα βρώμης: Η βρώμη περιέχει την υψηλότερη συγκέντρωση πρωτεϊνών σε σχέση με άλλα σιτηρά· έτσι και το γάλα της είναι καλή πηγή πρωτεϊνών, αλλά και βιταμίνης Α. Ωστόσο, δεν περιέχει χοληστερίνη ούτε λακτόζη.
Είναι αρκετά πλούσιο σε υδατάνθρακες (8,5 γρ./100 ml), γι’ αυτό δεν αποτελεί την καλύτερη επιλογή για εκείνους που προσέχουν το βάρος τους ή τις τιμές του σακχάρου. Ανά 100 γρ. αποδίδει 53 θερμίδες - Γάλα ρυζιού: Πρόκειται για γάλα που παράγεται κυρίως από το καστανό ρύζι. Συνήθως αναμειγνύεται με σιρόπι ζαχαροκάλαμου και εμπλουτίζεται με ασβέστιο. Είναι αρκετά εύπεπτο και ελαφρύ. Είναι πλούσιο σε υδατάνθρακες, άρα αν κάνουμε δίαιτα καλό είναι να επιλέγουμε κάποιο άλλο. Επίσης, περιέχει μικρή ποσότητα πρωτεΐνης, ενώ το σπιτικό γάλα ρυζιού περιέχει πολύ μικρή ποσότητα ασβεστίου (20 mg/κούπα). Ανά 100 γρ. αποδίδει 50 θερμίδες
- Γάλα καρύδας: Έχει τη γεύση της καρύδας, είναι γλυκό και έχει κρεμώδη υφή. Είναι πλούσιο σε μαγνήσιο και σίδηρο, ενώ δεν περιέχει μεγάλη ποσότητα νατρίου. Δυστυχώς, το μεγαλύτερο μέρος τουλίπους που περιέχει είναι κορεσμένο, γεγονός που το καθιστά επιβαρυντικό για την καρδιά μας, γι’ αυτό και πρέπει να καταναλώνεται με μέτρο. Τα 100 γρ περιέχουν 190 θερμίδες. Εναλλακτικά όμως μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε το ρόφημα καρύδας, το οποίο είναι ένα πιο αραιωμένο με νερό προϊόν και περιέχει λιγότερες θερμίδες και λιπαρά.
Παναγιώτης Ζήσης
Κλινικός Διαιτολόγος- Διατροφολόγος, MSc
